İş kazası günümüze kadar birçok farklı mevzuat  ve kuruluşa göre farklı şekillerde tanımlanmış olsa da, tüm bu tanımların bir tek ortak noktası vardı: “işyerinde yaşanan ve sonucunda çalışanın veya işyerinin zarar gördüğü tüm olumsuz olaylara” iş kazası denmesi. Ülkemizde Sosyal Sigortalar Kanunu (SSK) ile kaza tanımı yapılarak, hangi kazaların iş kazası sayılabileceği de belirtilmiştir. Bu kazalar:

• Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada başına gelen olumsuz olaylar,
• İşveren tarafından yürütülen ve sigortalının kendi adına bağımsız çalıştığı bir iş sebebiyle yaşananan olumsuz olaylar,
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, iş yeri dışına görevli olarak gönderilmesi durumunda, asıl işini yapmaksızın geçen zamanda başına gelebilecek olumsuz olaylar,
• Emziren kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanda oluşabilecek olumsuz olaylar,
• İşveren tarafından sağlanan bir araçla, sigortalıların işin yapılacağı yere gidiş gelişleri esnasında meydana gelen, sigortalıyı bedenen veya ruhen özre uğratan olumsuz olaylar iş kazası sayılacaktır.

İşyerlerinde yaşanan iş kazaları sonrası zaman zaman işveren, yöneticiler veya çalışanlar bazen ne yapılması gerektiğini bilememekte, bu sebeple hem işçi mağdur olmakta, hem de işveren maddi cezalarla karşı karşıya kalmaktadır. O sebeple bir iş kazası sonrası yapılması gereken işlemleri madde madde açıklamak gerekliliği doğmuştur:

1. Hastane İşlemleri:

Bir iş kazası sonrası yapılması gereken ilk işlem, zarar gören kaza geçiren çalışanın gerekli sağlık müdahalesini alabilmesi için tıbbi bir kuruma götürülmesidir. 5510 sayılı kanunun 76. maddesinde de belirtildiği gibi: “İşveren, iş kazası geçiren veya meslek hastalığına tutulan sigortalısına sağlık durumunun gerektirdiği sağlık hizmetlerini sağlamakla yükümlüdür.”

Hastanede yapılan işlemler sırasında belgelerin muhakkak “iş kazası” olarak düzenlenmesi gerekir. Bu işlemleri kaza geçiren kişi de takip edebilir, kendisine refakat eden kişiler de takip edebilir.

2. SGK İş Kazası Bildirimi:

Hastane düzenlediği sağlık belgelerini 10 iş günü içerisinde SGK’ya bildirmek zorundadır. Bu bildirimi sadece hastane değil işyeri de yapmak durumundadır. Eğer işyeri 3 gün içinde iş kazası bildirimi yapmazsa idari para cezasına çarptırılır.

Eğer işçi kendi başına hastaneye gidip iş kazası raporu alır ve işyerinin bundan haberi olmazsa işveren yine para cezası ödemek durumunda kalır. O sebeple işveren tüm sürecin içinde bulunmalı ve haberdar olmalıdır.

Bir iş kazası sonucunda, kaza geçiren sigortalı iş görememezlik raporu (sağlık raporu) almış olsa da olmasa da, iş kazası SGK’ya bildirilmelidir.

Yapılacak bildirimler elektronik ortamda yapılabilir. Bu şekilde yapılan bildirimler sonrasında ek bir yazılı bildirim yapmaya gerek yoktur.

3. Sağlık Harcamaları:

İşveren, iş kazası geçiren bir çalışanın tüm sağlık masraflarını ödemek durumundadır. Fakat iş kazası nedeniyle iş veren tarafından ödenen ve fatura karşılığı yapılan harcamaları SGK’dan tahsil edilebilir.

Fakat işverenin bu hususta gecikme veya ihmali olursa, işverenin bu ihmal veya gecikmeleri sebebiyle sigortalının tedavi süreci uzarsa, sigortalı malûl kalırsa veya malûlluk derecesi artarsa  işveren, SGK’nın bu konuda yaptığı tüm masrafları kuruma ödemek zorundadır. Yani ihmal veya gecikme varsa, SGK tüm masraflarını işverenden tahsil eder.

4. Ücret Ödemeleri:

İş kazası sebebiyle işe devam edemeyen sigortalılar SGK’dan iş görememezlik ödeneği almaya hak kazanırlar. Yatarak tedavilerde sigortalıya günlük kazancının yarısı, ayakta tedavilerde ise günlük kazancının 2/3’ü ödenir. İş kazalarında ücretin tamamı SGK tarafından ödenir ve Ziraat Bankası Şubelerinden tahsil edilir.

5. İş Kazası Sonrası Tutulan Kayıt ve İncelemeler:

İş kazalarından sonra işverenler kazaların sebebini araştırmak ve başka kazalara karşı önlem almak için iş kazası kayıtları oluşturmalı ve bu kayıtları saklamalıdır. Bu durum 6331 sayılı kanunun 14. Maddesinde belirtilmiştir: “İşveren tüm iş kazaları ve meslek hastalıklarının kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak, bunlarla ilgili raporları düzenler.”

İşverenin bu kayıtları nasıl düzenleyeceğine dair bir kural yoktur fakat işveren SGK kaza bildirim sistemini referans olarak kabul edebilir.

Kaza kayıtları:

• Kazanın oluş şeklini içeren detaylı bilgi,
• Kroki,
• Fotoğraf,
• Görgü şahitlerinin ifadelerini içermelidir.

İş kazası kayıtlarını saklamak, ilerleyen yıllarda SGK’nın açabileceği rücu davalarında önem teşkil edebilir.