Kimya, Kimyasal Madde, Tehlikeli Madde, TMGD, ADR Nedir?

Kimya, Maddenin içyapısını maddedeki değişim ve dönüşümleri, maddenin birbirleriyle olan etkileşimlerini inceleyen bilim dalıdır. Kimya maddenin ne olduğu, özelliklerinin neler olduğu insan ve çevreye etkilerini de özellikle inceler. Çünkü maddenin özelliklerini bilirsek, olumsuz etkilerinden korunmayı da nerede kullanabileceğimizi de bilebiliriz. Kimyasal madde, element ve bileşiklerin genel adıdır diyebiliriz. Örneğin içtiğimiz su, yemeklerimizde kullandığımız tuz kimyasal madde olduğu gibi hasta olduğumuzda kullandığımız antibiyotiklerde, PVC de, tereyağının kokusunu veren bütadion ve bütirik asitte kimyasal maddedir. Organik bileşiklerin sayısının 30-40 milyon civarında olduğunu düşünürsek kimyasal maddelerin özelliklerini bilmenin önemi anlaşılacaktır. Bazı kimyasallar çok tehlikeli bazıları ise zararsızdır.

Her kimyasal madde insan sağlığına ve çevreye zarar vermez, hatta bazı zararlı etkileri ortadan kaldırabilir. Ancak bunun da belli limitleri vardır. Örneğin, Suların atıkları temizleme özelliği vardır. Fakat bazı akarsular ve göllerde bu limitler aşıldığı için suyun bu özelliği işe yarayamaz ve pis koku ve bataklık oluşur. Burada dikkat edilmesi gereken nokta şudur, tüm maddelerin insanı öldürebilme potansiyeli vardır. LD ile ifade edilen Öldürücü Doz (Lethal Dose), insanın bir defada vücuduna aldığında öldüren miktardır. Her maddenin LD değeri vardır. LD₅₀ ise kimyasalın insanlara benzer tepki verdikleri için kullanılan erkek deney farelerinin %50ini öldüren miktara denir. Maddenin LD değeri katı sıvı gaz olması, ağız yoluyla veya deri yoluyla alınmasına da bağlıdır. Değerler Aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Peki Tehlikeli madde nedir? Tehlike (Hazard) bir canlıya ciddi zarar verebilecek veya çok sayıda canlıya birden zarar verebilecek tehdit veya zarar potansiyeline denir. Güvenlik ise maddenin sağlanan uygun şartlarda zarar vermemesidir. Tehlikeli madde canlılara ve çevreye zarar verebilecek maddedir.

Bu maddelerin taşınmasıyla ilgili olarak Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE), savaş sonrası Avrupa’da ulaşım bağlantılarının yeniden inşasını desteklemek için 1947 yılında hükûmetler arasında özel bir forum kurmuştur. Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR) Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu himayesinde 30 Eylül 1957 tarihinde Cenevre’de yapılmış; , Anlaşma metni İngilizce ve Fransızca olarak, Ekler ise Fransızca olarak düzenlenmiştir. Anlaşmaya, Arnavutluk, Andora, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İzlanda, İrlanda, İtalya, Kazakistan, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Karadağ, Fas, Hollanda, Norvec, Polonya, Portekiz, Moldova Cumhuriyeti, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsvec, İsvicre, Tacikistan, Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti, Tunus, Turkiye, Ukrayna, Birleşik Krallık imzalamıştır. 29 Ocak 1968 tarihinde yürürlüğe girmiştir. ADR, anlaşmanın Frasızca olan “Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route (Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına ilişkin Avrupa Anlaşması)” adının kısaltmasıdır. Anlaşmanın 21 Ağustos 1975 tarihinde bazı maddelerinde değişiklik yapılmış 19 Nisan 1985 tarihinden itibaren de yeni protokol ile değiştirilmiştir.

ADR göre Tehlikeli Maddelerin sınıflandırılması şu şekilde yapılmıştır:

• Sınıf 1 Patlayıcı maddeler ve nesneler
• Sınıf 2 Gazlar
• Sınıf 3 Alevlenebilir sıvılar
• Sınıf 4.1 Alevlenebilir katılar, kendiliğinden tepkimeye giren maddeler ve duyarlılığı azaltılmış katı patlayıcılar
• Sınıf 4.2 Kendiliğinden yanmaya yatkın maddeler
• Sınıf 4.3 Su ile temas ettiğinde alevlenebilir gazlar acığa cıkaran maddeler
• Sınıf 5.1 Yukseltgen (oksitleyici) maddeler
• Sınıf 5.2 Organik peroksitler
• Sınıf 6.1 Zehirli maddeler
• Sınıf 6.2 Bulaşıcı maddeler
• Sınıf 7 Radyoaktif malzemeler
• Sınıf 8 Aşındırıcı maddeler
• Sınıf 9 Muhtelif tehlikeli maddeler ve nesneler

Tehlikeli Madde Güvenlik danışmanı yukarıda tehlikeli olarak sınıflandırılan maddelerin zararını önlemek için rehberlik yapar. Yani işletmelere, tehlikeli malların karayolu ile taşıması, bununla ilgili olarak ambalajlanması, yüklenmesi ve doldurma ile boşaltma işlemlerinde kişilerin, mülklerin ve çevrenin korunması için riskleri azaltma konusunda yardımcı olmak için danışmanlık yapar. Danışmanın asıl görevi, işletme yöneticisinin sorumluluğu altında, söz konusu işletmenin ilgili faaliyet limitleri dahilinde uygun araçlarla ve aksiyonlarla, bu faaliyetlerin geçerli zorunluluklara göre ve en güvenli yolla yürütülmesine yardımcı olmaktır.

Tehlikeli Madde Güvenlik danışmanının İşletme içerisindeki görevleri şunlardır:

• Tehlikeli malların taşınması hususundaki zorunluluklara uygunluğun izlenmesi;
• Tehlikeli malların taşınması hususunda işletmeye öneriler sunulması;
• Tehlikeli malların taşınması kapsamındaki işletme faaliyetleri konusunda işletme yönetimine, yoksa yerel bir kamu kurumuna yıllık rapor hazırlanması.
• Taşınan tehlikeli malların tanımlanmasını düzenleyen zorunluluklara uygunluk prosedürleri;
• Taşıma araçları satın alınırken, işletmenin taşınan tehlikeli mallara ilişkin özel zorunlulukları dikkate alıp almadığı;
• Tehlikeli malların taşıma, paketleme, doldurma, yükleme ve boşaltımında kullanılan donanımların kontrol prosedürleri;
• Mevzuatta yapılan değişiklikler dahil olmak üzere, işletme çalışanlarının uygun şekilde eğitimi ve bu eğitimin kayıtlarının saklanması;
• Tehlikeli malların taşınması, paketleme, doldurma, yüklenmesi veya boşaltılması sırasında bir kaza ya da güvenliği etkileyecek bir olay meydana gelmesi durumunda uygun acil durum prosedürlerinin uygulanması;
• Tehlikeli malların taşınması, paketleme, doldurma, yüklenmesi veya boşaltılması sırasında meydana gelen ciddi kazalar, olaylar ya da ciddi ihlaller konusunda araştırma yapılması ve gerektiğinde rapor hazırlanması;
• Kazaların, olayların ya da ciddi ihlallerin tekrar oluşmasına karşı gerekli önlemlerin uygulanması;
• Alt yüklenicilerin veya üçüncü tarafların seçiminde ve kullanımına ilişkin olarak tehlikeli malların taşınmasıyla ilgili yasal kuralların ve özel gereksinimlerin ne ölçüde dikkate alındığı;
• Tehlikeli malların taşınması, paketleme, doldurma, yüklenmesi veya boşaltılmasında yer alan çalışanların operasyonel prosedürler ve talimatlar hakkında detaylı bilgiye sahip olduklarının doğrulanması;
• Tehlikeli malların taşınması, paketleme, doldurma, yüklenmesi veya boşaltılmasında yer alan risklere karşı daha hazırlıklı olmak için önlemler alınması;
• Taşıma sırasında bulunması gereken belgelerin ve güvenlik donanımların, nakil vasıtasında bulunduğunu temin etmeye yönelik doğrulama prosedürlerinin uygulanması ve bu belge ve donanımların düzenlemelere uygunluğu;
• Paketleme, doldurma, yükleme ve boşaltma işlemlerini düzenleyen zorunluluklara uygunluğun temin edilmesine yönelik doğrulama prosedürlerinin uygulanması;
• Güvenlik planının hazırlanması.

Sayılabilecek başlıca görevlerdir.

Yukarda anlattığımız gibi Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı özel uzmanlık gerektiren bir meslek olduğu için yetkin işini iyi bilen ve özenli kişilerle çalışmanız size fayda sağlayacaktır.

Avrupa Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı kuruluşu olarak size en iyi hizmeti sağlıyoruz.

Diğer makalelerimizi ve hizmetlerimizi İncelemeyi unutmayın.